Jeśli Chińczyk wręczy Ci czerwone jajko, możesz mu od razu serdecznie pogratulować! Zapewne powiększyła mu się rodzina lub jego dziecko obchodzi pierwsze urodziny. W kulturze chińskiej jajka barwione na czerwono są często prezentowane na urodzinach, weselach i przyjęciach, aby uczcić miesiąc od narodzin dziecka (jeden miesiąc był znaczącym kamieniem milowym w przednowoczesnych Chinach, kiedy śmiertelność niemowląt była wysoka, a wiele dzieci nie przeżyło pierwszego miesiąca).
W Chinach nie ma znaczącej populacji chrześcijan. Jednak Chińczycy obchodzą zbliżające się święta Wielkanocy pośrednio. Wiążą Wielkanoc z zakończeniem zimy i odrodzeniem wiosny. Według kultury chińskiej jajka są symbolem wiosny i płodności. Dlatego malują jajka
i podarowują je swoim bliskim, podobnie jak robi się to w krajach zachodnich. Zgodnie z wieloma legendami i dowodami archeologicznymi, mówi się, że starożytni Chińczycy malowali jajka na czerwono na święto wiosny (w pobliżu Wielkanocy) już 3000 lat temu.
W tradycji chrześcijańskiej jajko jest symbolem odrodzenia i zmartwychwstania oraz nieodłącznym atrybutem świąt Wielkiej Nocy. To jedno z najważniejszych świąt chrześcijańskich często wiąże się z tradycją malowania i dekorowania jajek – pisankami.
Jajka mogą też być dekorowane w różne wzory i motywy, często związane z tematyką religijną lub wiosenną.
W tradycji żydowskiej jest to czysto białe pieczone jajko, które jest częścią talerza sederowego na Paschę. Ortodoksyjni chrześcijanie w Mezopotamii wzięli symbol jajka paschalnego i ufarbowali je na czerwono, jako symbol krwi Chrystusa. To był początek pisanki. Czerwone jajka są nadal widoczne podczas obchodów Wielkanocy w Grecji, gdzie ludzie bawią się w uderzanie o siebie czerwonymi jajkami na twardo. Zwycięzcą zostaje właściciel jajka, które się nie stłucze. Wydaje się, że ta gra zaczęła się w południowej Europie i rozprzestrzeniła na północ. Istnieje również tradycja słodkiego bochenka plecionego chleba z zapiekanymi w nim całymi czerwonymi jajkami; występuje w Grecji, ale stało się również tradycją wśród włoskich katolików, z jajami w różnych kolorach.
Jajo wielokulturowe
Jajka były częścią wiosennych rytuałów od czasów sprzed zapisanej historii. Po długiej zimie ptaki zaczynają ponownie składać jaja, a każde jajko pęka nowym życiem, odzwierciedlając siłę matki Natury i wiosny. Już w starożytności ludzie dekorowali jajka i dawali je jako prezenty wyjątkowym osobom w swoim życiu.
Najstarsze skorupki strusich jaj, udekorowane malunkami i grawerowane, mają około 60 000 lat i pochodzą z Afryki. Jednak wtedy strusie jaja, a raczej ich skorupy, nie miały żadnej symboliki, wykorzystywano je po prostu do przechowywania wody, tak jak łowcy-zbieracze z pustyni Kalahari robią to do dzisiaj.
Strusie jaja w złocie i srebrze, były powszechnie umieszczane w grobach starożytnych Sumerów i Egipcjan już 5000 lat temu. Te relacje kulturowe mogły mieć wpływ na wczesne kultury chrześcijańskie i islamskie na tych obszarach, a także poprzez powiązania handlowe, religijne i polityczne z obszarów wokół Morza Śródziemnego.
Kolorowe jajka pojawiają się na ołtarzach wykonanych na nowy rok, znany jako Nowruz, który obchodzony jest w dniu równonocy wiosennej. Ta tradycja ma starożytne korzenie w Persji i zaratusztrianizmie, ale obecnie jest praktykowana w całej Eurazji przez ludy perskie i tureckie różnych wyznań. Historycznie, czerwony był popularnym kolorem, a czerwone jajka są czasami widoczne podczas tych uroczystości, chociaż obecnie na ołtarzach mogą znajdować się jajka we wszystkich kolorach. W niektórych regionach jaja w jednolitym kolorze ustąpiły miejsca jajom z wielobarwnymi dekoracjami.
Ciekawą tradycję ma pisanka węgierska. Zdobione jajka starożytnych Madziarów służyły prawie temu samemu celowi, co współczesne kartki z życzeniami: miały wydrapaną wiadomość, którą można było „przeczytać”, jeśli znało się znaczenie poszczególnych symboli. Kolor i wzory również miały znaczenie, a te wzory były przekazywane przez wiele pokoleń, nabierając znaczenia chrześcijańskiego, gdy ludzie zaczęli dekorować jajka w ramach swojej wielkanocnej tradycji.
Nie tylko symbol
Jajo to nie tylko symbol, ale także, a nawet przede wszystkim, produkt żywieniowy i skarbnica witamin i minerałów oraz źródło dobrze przyswajalnego białka.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała białko jajka za wzorcowe, przez co wykorzystuje się je jako wzór do pomiaru zawartości aminokwasów w innych produktach.
Na świecie istnieje wiele oryginalnych i niecodziennych sposobów przygotowywania jajek, które wykraczają poza tradycyjne metody gotowania, ale to Chiny słyną z tych najbardziej oryginalnych.
Jednym z takich przykładów są „stuletnie jajka”.
Uchodzą za tajemniczy, wątpliwy produkt spożywczy, którego spróbowanie wymaga pewnej odwagi.
Stuletnie jajka są najbardziej popularne w Chinach, ale podaje się je również w chińskich restauracjach na całym świecie.
Historia głosi, że około 600 lat temu kaczka przypadkowo złożyła jaja w płytkiej kałuży wapna gaszonego (wapno palone i woda). Później rolnik znalazł jajka, zjadł je i polubił.
Jaja są zwykle konserwowane poprzez umieszczenie ich w mieszaninie gliny, popiołu, soli, wapna palonego i łusek ryżowych na kilka tygodni do kilku miesięcy (więc określenie „stuletnie” jest dość mocno przesadzone), a następnie są gotowe do spożycia jako przystawka, maczane w sosie sojowym. Szanghajski przepis wymaga mieszania posiekanych jajek ze schłodzonym tofu. Można je również pokroić na małe kawałki i posypać congee.
Podczas procesu peklowania pH jaja stopniowo wzrasta, w wyniku czego powstaje wiele mniejszych, aromatycznych związków.
W końcu białko jaja zmienia się w ciemno bursztynową, półprzezroczystą galaretkę, a żółtko nabiera szarozielonego koloru i miękkiej, kremowej konsystencji (czasami płynnej i lepkiej w środku). Inną interesującą cechą jest wzór gałęzi sosny (lub płatka śniegu) na powierzchni białka jaja.
Białko ma łagodny smak, żółtko smakuje jak bogaty, dojrzały ser z nutą amoniaku.
Proces peklowania sprawia, że stuletnie jaja są jadalne bez gotowania.
Stuletnie jajka są powszechnie dostępne w chińskich sklepach, zazwyczaj w dziale chłodniczym. Można je znaleźć pokryte brązową mieszanką gliny i łusek zboża lub jak zwykłe jaja kacze z nieco ciemniejszą skorupą.
Jajka są używane w obrzędowości i symbolice różnych kultur oraz jako elementy dekoracyjne. Jajo stanowi zalążek nowego życia, stało się więc symbolem odradzającego się cyklu natury, znanym w wielu kulturach. W każdej występują jako symbol nowego życia i nadziei. Niech ta symbolika pozostanie z nami, niezależnie od wyznania, poglądów, koloru skóry czy pochodzenia. Niech połączy nas jajko!
Katarzyna Kaczmarska
